
Dauw hangt laag-bij-de-gronds als een satijnen kleed over het dal. Het is stil, windstil, net als in Bergen-Belsen. Geen vogel die het waagt om van boom tot boom te fladderen. De rust is allesbehalve symbolisch voor onze OP *.
Het is 1994, maar het kan evengoed '95 zijn.
Een kwestie van verdichting. Hete koffie is het ochtendritueel, zelf gezet met behulp van een percolator en ingevlogen van thuis. Afgestompt noemen wij het een 'bak sap', meestal zwart. Ik zit buiten op de hesco's*, met m'n benen buitenboord aan vijandzijde...
slaapdronken uitwisselen van bijzonderheden van de radiowacht. Die zijn er volop.
Aardig wat schotenwisselingen met kleinkaliberwapens, behoorlijk ver weg. Volgens
mijn voorganger op post lijkt het zo. Geluid draagt bij nacht nu eenmaal stukken
verder.
Ook in het dal ontwaakt de oorlog, elke dag zonder wekker. Door een kijker kun je
ongeschoren mannetjes op leeftijd spichtig en enigszins gebukt heen en weer zien
lopen: zó dichtbij zitten de strijdende partijen of zo goed zijn onze kijkers.
Ze dragen gamellen - misschien wel met koffie, maar dan in elk geval minder lekker
en minder heet dan mijn percolatorkoffie - of kijken gespannen naar de loopgraaf op
enkele honderden meters verwijderd van de hunne. Daar zit de tegenpartij.
Ons houden ze ogenschijnlijk niet in de gaten. Onze observatiepost met een buitenmuur à la gatenkaas, laten ze meestal links liggen, als een altijd partijdige
mediator bij een vechtscheiding. Daar doe je beter geen zaken mee. Soms delen ze plaagstootjes uit, waarna de kaas meer gaten telt.
uitluisteren en alle bijzonderheden doorgeef aan de compound kilometers verderop.
In het logboek noteer ik alles, met de juiste tijden. Urenlang ben ik de 'oren'; op de
waarnemingstoren van onze OP zitten de 'ogen'.
Op dit onchristelijke tijdstip is er op de radio nauwelijks verkeer. Ruis is er wel,
behoorlijk wat zelfs, als bij een tv die je net aanzet, en soms echoot ver weg slecht
definieerbaar berichtenverkeer in een voor mij vreemde taal. Iets Slavisch is mijn aanname.
In het hok hangen posters die erop wijzen dat de bewoners van de OP (bijna)
uitsluitend mannen zijn. Zo ook de tijdschriften, die je met de beste wil geen
vakliteratuur noemt. In één oor heb ik de dopjes van m'n cd-speler, een bakelieten apparaat dat niet eens in de zak van je camobroek past.
Vandaag is het onbewust gekozen motto 'Dance Classics', cd's die ik in m'n
dienstplicht bij elkaar spaarden. Als dipli* in Seedorf, met om de zoveel weken
een riante periode van lang verlof, verdiende ik in eigen land een zakcentje als
taxichauffeur. Van de fooien tijdens avond- en nachtdiensten, bouwde ik een
imposante muziekcollectie op, waaronder de klassieke danshits van de jaren '70
en '80. Zo'n cd dreunt nu in één oor, het andere gespitst op de ruis van de radio.
Vanuit dit hok, alleen 'afgeschermd' door olijfgroen zeildoek, hoor ik stemmen. De
maten op post zien wat in het voorterrein; in de woonkamer wedijveren de collega’s
met staaltjes zwarte humor. Of ze roepen me. Niet dat ik kom. Radiowacht, de navelstreng naar de buitenwereld, is heilig: "Op de base, in het net!"*
Iedereen zijn taak.
Bestorven in de mok ligt een bodempje oude, koude koffie met drab. Gatver! Op mijn ene oor ruisen onophoudelijk de klanken van de OP-radio, op het andere de cd-
speler: "Hand me down my walking cane, hand me down my hat!"

Onderweg naar de observatiepost wordt het echter snel winters. Bij het verlaten van de tunnel richting Kalesjia, vallen de eerste sneeuwvlokken en bij het oprijden van de steile helling naar het VN-huis in Jajici, glijdt de YPR* als een speer naar beneden.
Spekglad!
Onze chauffeur Harry - een onvergetelijke kerel uit ons geneeskundig detachement, die naam maakte met een Duitse slaapzak met 'handjes en voetjes', niet te evenaren humor en een kookplaat van het type dubbelpitter, waar naar mijn idee volcontinu, door het thuisfront opgestuurde vette hap op pruttelde – zet de 'Ieper' behendig langs de kant van de weg en kruipt achter zijn sticks vandaan. "Kom lange!"
Met hulp van een voorhamer slaan we van de linker- en rechtertrack, op regelmatige
afstand van elkaar, de organieke rubberen pads af. Daarna hengsten we de
snowpads op de rupsbanden – met van die kruizen voor extra grip op de met ijs
bedekte, sneeuwwitte ondergrond. Aan al het leuke komt een eind, zo ook aan een half uurtje bikkelen in de sneeuw. Maar alles beter dan de heenreis naar Tango Twee* afbreken... De diesellucht perst zich weer uit het motorblok en de tracks piepen en knarsen als vanouds. Nog enkele honderden meters vertier in de pantserrrups-
gewondentransport.
Eenmaal op de OP doen we allemaal 'ons ding'. Harry tuit de antennes, maakt de
bak schoon, pleegt onderhoud na gebruik en – uiteraard! – zet zijn brander op stand-
by. In het radiohokje druk ik één oordopje van de cd-speler in m'n oor en de knop van de pauze:
Nummer elf van Dance Classics-cd 11.
Toeval bestaat niet....
Marcel van Hemert is op twitter bekend als @ElGiraffo en natuurlijk @BoekjePienter
Boekje Pienter
"Op de base, in het net!" Zodra de militaire eenheid terug is op de base (compound), gaan de verbindingsmiddelen normaal gesproken uit. Dit geldt uiteraard niet voor de
verbindingsmiddelen op de base zelf.
Dipli Dienstplichtige.
Hesco Vierkant stalen omhulsel met een stoffen bekleding van 2 mm dik die wordt volgestort met grind, puin of zand om een verdedigingsmuur te bouwen ter bescherming tegen detonaties en blast.
OP Observatiepost.
Tango Twee afgekort: T2. Naam van de observatiepost (OP) die tijdens Dutchbat I t/m IV tijdens de United Nations Protection Force (UNPROFOR) in gebruik was in het Bosnische oord Jajici. De bezetting van 18 à 20 militairen had vanuit T2 zicht op de confrontatielijn.
Ieper Fonetisch woord voor YPR.
YPR voluit YPR-765. Pantserrupsvoertuig dat sinds 1977 binnen de krijgsmacht aanwezig is, onder andere in de versie ‘gewondentransport’ (GWT).
Kleinkaliberwapens Wapens die munitie verschieten waarvan het kaliber maximaal 22 inch (2,54 cm) is. Hieronder vallen de meeste geweren en pistolen. Binnen de krijgsmacht worden deze wapens gebruikt door militairen die uitgestegen of te voet optreden.